به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سیدباقر میرعبداللهی در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، گفت: «سند ملی ترویج خواندن»، که با ارائه پیشنهادها و ویرایش‌های متعدد صاحب‌نظران مختلف در شورای فرهنگ عمومی تصویب شد، اکنون در انتظار ابلاغ رئیس جمهور است. این سند نیازهای واقعی کاربران است و به شدت به ضمانت اجرا و تحقق آن توجه جدی شده است.

معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور افزود: ما در سال ۱۳۸۹ شاهد تصویب «سند نهضت مطالعه مفید» بودیم که به تصویب شورای عالی فرهنگی رسید و دارای ۱۱ ماده و یک تبصره است و بعد از آن هم در سال ۱۳۹۶ «سند ترویج فرهنگ کتابخوانی» به تصویب رسید. هر کدام از این سندها به یک حوزه مفهومی می‌پردازند؛ سند نهضت مطالعه مفید بیشتر حالت تبیینی دارد و به مطالعه می‌پردازد و سند ترویج فرهنگ کتابخوانی حالت ترویجی دارد، اما این اسناد به دلایل مختلف، از جمله این که چرخه نشر را در نظر نگرفتند و رابطه چندانی با موقعیت اجرا نداشتند، در مقام اجرا موفق نبودند. سند ملی ترویج خواندن ضمن اینکه به ضمانت اجرا و تحقق سند توجه کرده است به تفاوت مفهومی خواندن و مطالعه اشاره می‌کند و این نکته مهمی است که مورد توجه است.

وی وجه تمایز این سند را با سندهای پیشین را در چرخه نشر عنوان کرد و گفت: اولین تفاوت «مفهوم خواندن» در این سند ترکیب شناختی و مهارتی از دو حوزه خواندن و مطالعه است که ما این تفاوت را در تبیین شرح وظایف مجریان و اهداف خرد و کلان این سند مورد توجه قرار داده‌ایم. تفاوت دوم در این سند، نگاه دقیق به «چرخه نشر» یعنی قبل از تولید محتوا تا بعد از حضور مصرف‌کننده در جریان خواندن به آن توجه شده است. آنچه که ما آن را چرخه نشر می‌نامیم «هم‌افزایی و هم‌نوایی حجم عظیمی از پدیدآورندگان کتاب» است که شامل ناشران و سیاستگذاران نشر و دستگاه‌های دولتی و ترویجی و تصویرگران و نویسندگان و مترجمان می‌شود که در سند به این چرخه توجه ویژه شده است.

میرعبداللهی از تشکیل کمیته ترویج خواندن خبر داد و گفت: با حضور ۲۳ دستگاه دولتی و غیردولتی تحت عنوان کمیته ترویج خواندن چرخه نشر کامل می‌شود که هر یک از این دستگاه‌ها بخشی از کار ترویج خواندن را برعهده می‌گیرند؛ به این صورت که در فرایند و ماجرای ترویج خواندن هر یک از اعضای ۲۳ گانه ضمانت اجرای اهداف سند را بر عهده دارند و چگونگی ارتباط با مخاطب را برقرار می‌کنند و این جامعیت سند را نشان می‌دهد. این دستگاه‌ها شامل: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نهاد کتابخانه عمومی کشور، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان صدا و سیما، قوه قضائیه، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، سازمان تبلیغات اسلامی، ستاد کانون‌های فرهنگی هنری مساجد، معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، وزارت ورزش و جوانان، ستاد کل نیروهای مسلح، شورای عالی استانها، حوزه علمیه، مجمع ناشران انقلاب اسلامی، وزارت کشور، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت راه و شهرسازی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری است.

وی درباره وظائف کمیته‌های ترویج کتابخوانی هم گفت: سند ملی ترویج کتاب برای این کمیته وظائفی را در ۵ محور کلی تعیین کرده است که در واقع مغز و اساس این سند است این ۵ محور نیازها و حفره‌های خالی فضای نشر از حیث اقبال عموم به منابع کتابخانه‌ای است. اولین محور تولید است یعنی همه دستگاه‌ها می‌توانند در عرصه تولید محتوای مکتوب و غیرمکتوب دخالت داشته باشند؛ مثلاً برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای رفع موانع زیرساختی و حقوقی که به تولید کتاب مربوط است وظیفه‌ای تعیین شده است. محور بعدی عمومی‌سازی است چنانکه که صدا و سیما و شهرداری‌ها از نظر اطلاع‌رسانی و کاربردهای تبلیغی و ترویجی حضور قاطعی خواهند داشت.

معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد گفت: سومین محور دسترسی است مثلاً در تجهیز کتاخانه‌ها و احداث وظائفی تعیین شده است و چهارمین محور آموزش و مشاوره است که از بخش‌های مهم چرخه نشر است مثلاً برای وزارت آموزش و پرورش زنگ خواندن تعریف شده است. در واقع بعد از تولید کتاب و رساندن آن به قفسه‌های کتاب و دست مردم کار ما تمام نمی‌شود بلکه تازه آغاز می‌شود. در نهاد کتابخانه عمومی کشور کتابداران را مشاوران امین مردم می‌دانیم و این مشاوره صرفاً در کتابخانه اتفاق نمی‌افتد بلکه همه حوزه‌های فرهنگی کتاب‌محور را در برمی گیرد که تحت عنوان آموزش و مشاوره در این سند پرداخته شده است. و آخرین بخش پژوهش است یعنی همه فعالیت‌های تحقیقی و پژوهشی که مثلاً در وزارت علوم تحت عنوان مطالعه خواندن می‌تواند اتفاق بیفتد به کمک این چرخه می‌آید که دانشگاه را درگیر می‌کند و در واقع هم‌نوایی اتفاق می‌افتد.

وی ۴ عنصر خواندن و مواد خواندنی و ترویج و خود خواننده را از اهداف این سند عنوان کرد و توضیح داد: یکی از اهداف ما دسترسی آسان و کم‌هزینه به منابع خواندنی است، هدف دیگر چرخه نشر است یعنی هم‌افزایی و هدف بعدی عمومی‌سازی فرهنگ خواندن که رسالت کتابخانه‌های عمومی است و دیگری بازطراحی زنجیره خواندن یعنی در واقع درگیر کردن همه عناصری که می‌توانند در نشر و در نهایت به مخاطب کمک برسانند.

میرعبداللهی به هم‌نوایی و هم‌افزایی که از ویژگی‌های سند است اشاره کرد و گفت: برخی دستگاه‌های فرادولتی در حوزه نشر هستند که ارتباط مستحکمی با حوزه نشر ندارند مثل حوزه‌های علمیه و حوزه ناشنوایان و سالمندان که این سند به آنها هم توجه جدی دارد و همه ارکان را دعوت می‌کنیم که بعد از امضاء و ابلاغ این سند حضور داشته باشند و وظایف قانونی فرهنگی خود را پررنگ‌تر اجرا کنند.

معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌ها در پایان افزود: این سند نیازهای واقعی کاربران است و به شدت به ضمانت اجرا و تحقق آن توجه شده است. پیش‌نویس این سند حاصل توجه و دقت نظر همکاران ما در دفتر پژوهش معاونت بوده و صاحب‌نظران مختلف ویرایش‌ها و پیشنهادهای متعددی را ارائه دادند که اکنون سند در انتظار ابلاغ رئیس جمهور است.